Passend onderwijs is kindgericht onderwijs

In wezen is het beschamend voor het onderwijs dat we anno 2015 doen alsof we een ongekende sprong maken in ons denken door te streven naar passend onderwijs dat wil zeggen een onderwijsvorm die gebaseerd is op het streven om ELK kind recht te doen. We hebben er wel erg lang over gedaan om tot het besef te komen dat we in principe 2 van de 3 kinderen onrecht deden (en nog doen) met klassikaal onderwijs. Immers de meer begaafde leerlingen werden geremd omdat de leerkracht op maandagmorgen weer met de gehele klas/groep op dezelfde bladzij in de methode verder wilde gaan en de leerlingen die moeite hadden met de gemiddelde leerstof werden onder druk (remedial teaching) gezet om zo snel mogelijk weer aan te haken bij de rest. Lukte dat niet dan volgde met professionele (?) overtuiging de kwalificatie ‘onvoldoende’ leerling en werd er dikwijls ten onrechte verwezen naar speciaal onderwijs. Aan het eind van de vorige eeuw werd deze tendens aangepakt met het streven ‘Weer samen naar school’, waarbij ook anders begaafde kinderen naar een reguliere basisschool zouden gaan. Hoewel zeker met de beste bedoelingen opgezet, heeft dit streven nooit een eerlijke kans gekregen, mede omdat de Onderwijsinspectie de kwaliteit van een basisschool direct koppelde aan de schoolscore voor de eenzijdig cognitieve toetsing bij de cito-eindtoets. In die zin klinken de ontwikkelingen in de onderwijsvisie zoals: toetsgericht onderwijs, prestatiegericht onderwijs, productgericht onderwijs, handelingsplan gericht onderwijs weinig kindgericht! Bij ‘weer samen naar school’ heeft de verantwoordelijke politiek niet begrepen dat meer kinderen in een groep die specifieke aandacht vragen het nodig maken dat er meer handen voor de groep beschikbaar moeten zijn. Het lijkt erop dat de bestuurders anno 2015 helaas in dezelfde valkuil terecht dreigen te komen. Weer wordt er een in principe goede ontwikkeling ingezet zonder voldoende te luisteren naar de dagelijkse praktijk van de leerkrachten op de werkvloer en hun noodzakelijke wensen voor ondersteuning.
Als we passend onderwijs werkelijk gestalte willen geven en kinderen op elke leeftijd tot hun recht willen laten komen dient het onderwijs de volgende basisprincipes in acht te nemen:
-Kinderen op de kleuterleeftijd hebben nog geen leerplicht maar genieten een speelrecht. Zij behoren niet overmatig te worden gelegd langs de lat van een gemiddelde volgens de leeftijdtabel maar moeten volop kans krijgen zich te ontwikkelen in een speelleerklas naar eigen mogelijkheden.
-Kinderen op de basisschool moeten het recht hebben zich te ontwikkelen op basis van persoonlijke mogelijkheden die waardering krijgen naar inzet en niet alleen naar talent. De leerkracht heeft de taak om voor elk kind een veilige, motiverende ontwikkelingsomgeving te creëren waarin elk kind het optimale persoonlijke doel kan bereiken. Om tot een goede opvoedings- en onderwijshouding te komen, acht ik een principiële vertrouwensband tussen ouders en leerkracht van eminent belang.
-Voor leerlingen in het vervolgonderwijs is het van wezenlijk belang dat ze na de basisschool terecht komen op de vorm van vervolgonderwijs die past bij hun niveau. Het is een taak van de basisschool om eerlijk en duidelijk in overleg met de ouders samen te waken voor een ‘opgeschroefde’ toetsscore. Laten we juist een positieve inschatting maken van leerlingen met een ‘meervoudige’ intelligentie (Kinderen die praktisch ingesteld zijn!). Zeker in deze levensfase is het ook van het grootste belang dat begrippen als respect en tolerantie in het dagelijks spreken en handelen een plaats hebben.
Zo bezien is passend onderwijs een begrip dat het voor het welzijn van onze kinderen verdient om een eerlijke kans te krijgen. Elke leeftijd mag ervaren dat de wereld van ouders, leerkrachten en docenten een leef- en werkklimaat wil scheppen waarin een ieder tot zijn recht kan komen.
Aan de overheid de taak om in wetgeving en handhaving daadwerkelijk een mentaliteit vorm te geven die duidelijk maakt dat niet alleen de cognitief hoogbegaafde personen hun waarde hebben voor onze maatschappij maar dat de talenten van een ieder tellen als waardevol in een toekomstige menswaardige samenleving